dongtinco.ltd@gmail.com 
Quản lý tốt bùn đáy trong ao nuôi là biện pháp góp phần quan trọng giúp ngăn chặn mầm bệnh phát sinh và nâng cao năng suất tôm.
Sử dụng vôi để xử lý ao nuôi trước khi thả tôm
Ảnh hưởng đến tôm nuôi
Bùn đáy ao là chất vô định hình, màu tối. Theo Funge-Smith và Briggs (1998) có khoảng 24% nitơ và 84% phốt pho từ nguồn thức ăn tích lũy trong bùn đáy ao nuôi tôm thâm canh. Nguồn gốc gây sản sinh bùn đáy trong ao nuôi tôm do một như: hiện tượng đất ao bị xói mòn bởi dòng chảy của nước hay đất ở bờ ao bị rửa trôi, lượng vôi bón định kỳ, nguồn nước cấp chứa các chất lơ lửng, đặc biệt là nguồn nước cửa sông có sự rửa trôi phù sa; Nguyên nhân từ vật chất hữu cơ như: xác chết phiêu sinh vật, chất thải của tôm, lượng thức ăn dư thừa và các loại phân hữu cơ lắng đọng tạo thành mùn bã.
Bùn đáy trong ao hình thành từ các nguồn chất hữu cơ, sự phân hủy chất hữu có làm tiêu hao một lượng lớn ôxy, tăng làm lượng CO2, giảm pH, gây khó khăn cho hô hấp của tôm. Đặc biệt bùn đáy sản sinh ra hai sản phẩm chính chứa độc tố cao đối với nuôi tôm là NH3 và H2S, gây nên hiện tượng ngộ độc và stress cho tôm. H2S là khí độc nguy hiểm nhất trong ao, có thể gây chết cho tôm ở bất kỳ thời điểm nào. Chúng tích tụ nhiều trong nước ao, gây rối loạn khả năng điều hòa áp suất thẩm thấu của màng tế bào, phá hủy lớp nhớt của mang và giảm khả năng vận chuyển ôxy của Hemoglobin… Ngoài ra, bùn đáy cũng chính là nơi phát sinh, tạo ra các dòng vi khuẩn gây bệnh cho tôm nuôi, đặc biệt là các bệnh như: hoại tử mang, đen mang, mòn đuôi hay cụt râu...
Quản lý
Chuẩn bị ao nuôi mới: Sau mỗi vụ nuôi, đặc biệt là nuôi thâm canh và bán thâm canh thì lượng bùn (thức ăn thừa, sự tàn lụi của tảo, phù sa tích tụ đáy tồn đọng lại trong đáy ao) là rất lớn. Vì vậy, người nuôi cần loại bỏ hết bùn đáy ra khỏi ao nuôi, xử lý, làm sạch đáy ao bằng việc sử dụng máy bơm nước áp lực cao (vòi rồng), điều này đồng thời cũng tạo điều kiện cho việc ôxy hóa và hoạt động giải phóng khí độc đã tích tụ dưới đáy ao. Lưu ý: Đối với những ao nuôi đáy có phèn thì sau khi dọn sạch bùn đáy cần ngâm nước rửa phèn sau đó tháo cạn và phơi ao 5 - 7 ngày là tốt nhất. Nếu vụ trước xảy ra dịch bệnh cần dùng một số hóa chất như Chlorine, thuốc tím… để khử trùng, tiêu độc đáy ao.
Với những ao mới xây dựng, cần thau rửa nhiều lần đồng thời gia cố bờ chắc chắn. Ở vị trí giữa ao bố trí một vị trí lõm để thực hiện việc gom bùn đáy, thuận tiện cho việc xi phông trong quá trình nuôi. Xây lắp và bố trí hệ thống quạt nước của ao hợp lý, đảm bảo chất thải gom tụ giữa ao thuận tiên vừa tạo được tỷ lệ diện tích đáy ao sạch cao nhất.
Quản lý trong vụ nuôi: Từ tháng thứ hai trở đi trong quá trình nuôi, lượng bùn đáy và chất thải trong ao sẽ bắt đầu tăng nhanh hơn bởi lượng thức ăn của tôm sẽ tăng. Giai đoạn này, quản lý chất thải bùn đáy chính là quản lý tốt thức ăn và chất lượng nước. Chọn loại thức ăn chất lượng tốt, độ tan rã trong nước ít và sử dụng hợp lý, tránh thừa thức ăn. Tăng cường hàm lượng ôxy hòa tan cho nước ao bằng việc sử dụng hệ thống quạt nước hay sục khí.
Sự phát triển quá mức của tảo cũng ảnh hưởng trực tiếp đến nền đáy và tăng lượng khí độc trong ao nuôi. Vì vậy, trong quá trình nuôi tôm cần sử dụng các loại vôi, khoáng chất và các chế phẩm sinh học cũng như biện pháp thay nước hợp lý để duy trì, đảm bảo cho sự phát triển của tảo.
Có hệ thống máy hút bùn để loại bỏ bùn khỏi ao nuôi. Lưu ý, cần thực hiện đúng kỹ thuật, thực hiện vào buổi sáng hằng ngày và mỗi đợt hút bùn không nên quá 7 ngày.
Hàng tuần, nên kiểm tra đất đáy ao, đặc biệt ở khu vực cho ăn hoặc rãnh thoát. Sự xuất hiện của đất đen, tảo đáy và mùi hôi nên được ghi nhật ký để có những xử lý kịp thời.
